‘Dünyanın en iyi bahçesi’, ‘Dünyanın en yeşil yeri’ gibi tanımlamaların arkasından hep yurtdışında bir yerin adı gelir. Daha önce Longwood bahçelerinden ve Brezilya Milli Orkide Parkı’ndan bahsetmiştik. Bu sefer bahsedeceğimiz doğa güzellikleri %100 yerli malı.
Bahsi geçen yer Alplerden sonra dünyada oksijeni en bol yer. Aynı zamanda dünyada sadece Türkiye’de yetişen bitkilerin 77 tanesine ev sahipliği yapıyor. Bunlardan 29 tanesi ise endemik yani ‘sadece’ bu bölgede yetişiyor. Yeşilliği ve temiz havasının yanı sıra botanik zenginliği ile de göz dolduruyor. En az efsaneleri kadar temiz havası ve koruma altına alınan çiçekleri ile de ünlü. Metropol hayatından kaçan herkes soluğu orada alıyor. Bünyesinde barındırdığı otellerin hemen hemen hepsinin işletmecisi İstanbul’dan kaçan insanlar. İnsanlar bahçelerinde yetiştirdikler domates ve salatalıklar ile kahvaltı ediyor burada. Ev içindeki dekoratif çiçeklerin aynısı arkadaşları ile birlikte bahçede de duruyor. Nereden bahsettiğimizi biliyor musunuz?
Evet… Kaz Dağları’ndan bahsediyoruz! Mitolojideki adı İda Dağı olan, efsanesi bol dağdan…
Kaz Dağları’nda 101 familyaya ait yaklaşık 800 bitki türü var. Bu oldukça iddialı bir sayı. Bunların 77 tanesi Türkiye için endemik (sadece Türkiye’de yetişen) olmakla birlikte, 32 tanesi ise sadece bu bölgede yetişen bitki özelliğini taşıyor.
Kaz Dağı endemik bitki türleri üç gurupta toplanmıştır. Bu bitkiler arasında sarıkız ve kandil çayı, pisik otu, bölgeye has kekik, peygamber çiçeği, yabani karanfil, geven ve boyu yaklaşık 30 metreye ulaşan Kaz Dağı köknarı var.
Kaz Dağlarının güney yamaçlarında denizden itibaren 200 m’ye kadar zeytin ağaçları, yaklaşık 800 m’ye kadar kızıl çamlar (Pinus brutia Ten), yaklaşık 1500 m’ye kadar Karaçam (Pinus nigra ssp. Pallasiana), Kaz Dağı’nın endemiklerinden olan Kazdağı göknarı (Abies nordmanniana ssp. Equi-trojani) bulabilirsiniz.
Geniş yapraklı ağaçlardan Kayın (Fagus Orientalis) yaklaşık 600 – 1400 metreler arasında, Kestane (Castanea sativa Miller) yaklaşık 600 – 900 metreler arasında, Gürgen (Carpinus betulus) yaklaşık 350 -700 metreler arasında, Meşe (Quercus) yaklaşık 300 – 1000 metre arasında yayılım gösteriyor. 1550 metreden sonra yastık formunda bitkiler var. Türkiye’ye had bitkilerin çoğu da burada.
Bunun yanı sıra Kazdağı Milli Parkı içerisinde 31 adet nadir bitki tespit edildiğinden bahsediliyor. Gelin Kaz Dağları’nın güzel çiçeklerini biraz daha yakından tanıyalım.
Kaz Dağları çiçekleri:
- Kaz Dağı’ndaki çiğdemler: Crocus gargaricus herbert, Colchicum boissieri orph ve Crocus pulhellus Herbert.
Kaz Dağları’nın antik isimlerinden biri olan Gargaricus (Çiğdem) ile isimlendirilmiş çiçek Nisan – Mayıs aylarında açıyor renk renk çiçeklerini. Göç Çiçeği olarak da anılan bu çiçek koyu sarı ve turuncu renkli çiçekler açıyor ve 1300 metrenin üzerinde yaşıyor
- Linum boissieri Asch (Keten)
Çok yıllık bodur bir bitkidir Keten. Çiçeklenme zamanı ise yaz sıcakları kendini hissettirmeye başladığındadır. Yani Haziran – Temmuz ayları. Bu güzel çiçeğin yetişebilmesi için istediği yükseklik 1700 metrenin üzerindedir ve taşlık bölgelerdir.
- Centaurea odyssei Wagenits (Peygamber Çiçeği)
Kayalık dağ yamaçlarında 1700 – 1750 metre yükseklikte yetişen Peygamber Çiçeği, Temmuz – Eylül aylarında çiçek açıyor. Özellikle kayalık yamaçlarda yaşayan sarı renkli bu bitkinin, Milli Park içerisinde Sarıkız Tepesi ve Nanekırın bölgesinde yayılış gösterdiği biliniyor.
- Iberis saxatilis L. (Hünkar Beğendi)
O bir yemek değil miydi ya dediğinizi duyar gibiyiz. Aynı isimde çok da güzel bir çiçek olamaz mı? Demek ki hünkar bunu da beğenmiş :) Boyu 2,5 – 10 cm olan çok yıllık bir bitki olan Hünkar Beğendi, Mayıs – Haziran ayları arasında çiçekleniyor.
- Boraginaceae (Hodangiller)
Hodangiller (Boraginaceae), Lamiales takımına ait bir familyadır. Dünyada 100 cins ve 2000 kadar türle tropikal, subtropikal ve ılıman bölgelerde yayılmış bir familyadır. Türkiye’de 34 cins ve 300’den fazla türü bulunmaktadır. Bitkiden kırmızı renkli boya elde edilmek için de faydalanılıyor.
- Digitalis Trojana (Yüksük Otu)
Doğal olarak Kaz Dağlarında yetişen Yüksük otu, tıbbi açıdan kıymetli bir bitkidir. Bitkinin yetişebilmesi için 600 – 800 metre yükseklik olması gerekir. Mayıs ve Haziran ayları arasında çiçeklenen Yüksük otu kahverengi çiçeklere sahiptir. Bitki ne kadar faydalı olsa da zehirleyici özelliğe sahiptir bu sebeple doktor kontrolü olmadan tüketilmemesi gerekir.
- Hypericum Kazdaghensis (Kantaron)
Kantaron, sarı çiçekleri olan çok yıllık bir bitkidir. 1500 metreler yükseklikte ve taşlık kayalıklarda yetişir. Yaz başı ile sonbahar başlangıcı arasında çiçeklenir. Kantaron kaz dağlarında yetişen şifalı bitkiler arasında yer alır. Zeytinyağı içerisinde güneşte bekletilmesiyle oluşan koyu renkli yağın birçok yara ve lekeyi iyileştirdiği bilinmektedir. Bunun yanısıra sakinleştirici, iştah açıcı, ateş düşürücü gibi özellikleri de vardır.
***Yukarıdaki görseller Kaz Dağları web sayfasından Alınmıştır.
- Allium Kurtzianum (Yabani Sarımsak)
Bu küçük soğanlı bitki, kayalık yamaçlarda yetişen başka bir güzellik.Çiçeğin istediği yükseklik ise 1500-1750 metre arasında. Pembe tonlarında kırmızı ve mor renkli çiçeklerini Temmuz, Haziran ve Ağustos aylarında açan Allium kurtzianum, Peygamber Çiçeği ile aynı bölgede, Sarıkız Tepesi ve Nanekırın bölgesinde yayılış gösteriyor.
- Abies Equi (Kazdağı Göknarı)
Yaklaşık 15’er cm olan dik kozalakları bulunan ağacın gövdesinin kabuğu parlak ve incedir. 1000 ile 1400 metre yükseklikteki dağ yamaçlarında bulunan Kazdağı Göknarı 1988 yılında çıkarılan bir yasayla yayıldığı Beypınarı – Gürgen dağı ve Kocakatran dağı arasındaki bölgede “Kazdağı Göknarı Tabiatı Koruma Alanı” ile korunmaktadır.
