Yonca denildiği zaman aklınıza sadece 4 yapraklı olanı şans getiren ve çoğunlukla 3 yaprağı bulunan yeşil bitkiler mi geliyor? Hani kendiliğinden çimenlerin arasında boy gösteren, kısa ve tatlı bitkiler. Aslında sadece o küçük bitkilerden oluşmuyor yoncalar… İşte karşınızda Oxalis; Uyku Çiçeği olarak da bilinen Süs Yoncası! Bu yazımızda süs yoncası bakımı diğer tüm bilgiler hakkında merak ettiğiniz tüm soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Süs yoncası, Ekşi Yoncagiller (Oxalidaceae ) familyasından bir bitki türüdür. 8 cins bitkinin bulunduğu bu familyanın içerisindeki bitkilerin büyük bir çoğunluğu Oxalis yani Süs Yoncası cinsi içerisinde yer alır. Ekşi Yoncagiller familyasına ait 900 bitki türünden 800 civarı Süs Yoncası türünün alt grubundadır. Bunun en önemli sebebi ise bitkinin her türlü ortamda yetişebilen en az bir türü bulunmasıdır. Yani bu bitkiyi (kutuplar harici) her bölgede yetiştirebilmek mümkün.
Süs Yoncası Özellikleri
- Süs yoncası yaklaşık 800 adet türde kendini gösterebilmektedir ve bunlardan en bilinen türler Oxalis Triangularis, Oxalis Tetraphylla ve Oxalis Rosea‘dır.
- Süs Yoncası türüne göre tek yıllık veya çok yıllık olabilir.
- Genellikle yer bitkisi veya çalış olarak yetiştirilir. Genellikle bodur ağaççıklar olarak varlıklarını sürdürür.
- Süs yoncası çok fazla boylanabilen bitkilerden değildir. Klasik yoncaların yanında en fazla 15 – 20 cm kadar boylanabildikleri gözlemlenmiştir.
- Süs yoncası aslında soğanlı bir bitkidir. Neredeyse bir toz kadar küçük noktalar halindeki soğanların birleşmesi ile oluşan bir soğan yapısı vardır. Mini soğanlar ne kadar artarsa bitkinin dalları ve ona bağlı olarak çiçekleri de aynı düzeyde artış gösterir.
- Türleri değiştikçe yapraklarını şekilleri de değişebilir. Bazı türlerde 3 yapraklı yeşil yonca grupları halinde görülen yapraklar bazı türlerde mor ve sivridir.
- Yaprakları gibi çiçekleri de değişkendir. Bazıları beyaz veya pembe düz renkli çiçeklerle bezenirken, bazı bitkilerin çiçeklerinin ortasında siyah renkli gölgeler bulunur. Bazı çiçeklerde sarı renkli olabilir.
- Uyku çiçeği yılda 2 defa çiçek açar. Farklı zamanlarda olabilen bu çiçeklenme bitkinin gelişimini durdurmaktadır. Bitki çiçeklendiği zaman bütün gelişimini ve enerjisini yalnızca çiçeklerine harcar. Çiçeklerinden tohum elde edilecek olması bitkiyi neslini devam ettirmeye iterek yaprakları üzerinden ilgiyi tamamen çeker. Bazı botanikçiler yılda 1 aydan fazla gelişimi duran bitkinin faydası için çiçeklendiğinde kısa zaman sonra çiçeklerin toplanması gerektiğini söylemektedir.
- Bitki gündüz saatlerinde çiçeklerini açarken akşam saatlerinde bu çiçekleri kapatıp uzun bir boru haline gelir. Uyku Çiçeği adını bu hareketinden dolayı almıştır.
Süs Yoncası Bakımı Nasıl Yapılır?
Oxalis Triangularis, yaygın olarak süs yoncası olarak bilinmektedir. Mor yapraklarıyla dikkat çeken dekoratif bir bitkidir. Mor süs yoncası bakımı için dikkat edilmesi gereken konular:
- Işık İhtiyacı: Mor yonca çiçeği bakımında ışık ihtiyacı önemlidir. Süs yoncası, bol miktarda dolaylı ışık almayı sever. Doğrudan güneş ışığına maruz kalmak yapraklarının yanmasına ve renginin solmasına neden olabilir. Bu nedenle, bitkinizi parlak ama dolaylı ışık alan bir yerde konumlandırmalısınız. Yeterli ışık alamadığı durumlarda yaprakları kapanabilir ve bitki zayıf görünebilir.
- Sulama: Mor yonca çiçeğinin sulanması dikkatli yapılmalıdır. Toprağı hafif nemli tutulmalı ancak su birikintisi oluşmamalıdır. Sulama yaparken toprağın üst kısmının hafifçe kurumasını beklemelisiniz. Kış aylarında ise bitki dinlenme dönemine gireceğinden sulama sıklığını azaltabilirsiniz. Aşırı sulama kök çürümesine yol açabilir. Bu yüzden saksı altında su birikintisi oluşmamasına dikkat etmelisiniz.
- Toprak ve Saksı Seçimi: Uyku çiçeği bakımı için toprak seçimi bir diğer önemli konudur. Bitki, iyi drene olan hafif ve geçirgen topraklarda en iyi şekilde büyümektedir. Organik madde açısından zengin, hafif asidik topraklar tercih edilmelidir. Saksı seçiminde ise drenaj deliklerinin olması önemlidir. Bu sayede fazla suyun dışarı atılması sağlanarak köklerin çürümesi engellenir.
- Sıcaklık ve Nem: Süs yoncası, ılıman sıcaklıklarda en iyi şekilde gelişmektedir. İdeal sıcaklık aralığı 15-24°C’dir. Oda sıcaklığında rahatlıkla yetiştirilebilir, ancak ani sıcaklık değişimlerinden kaçınılmalıdır. Oxalis Triangularis, nemli ortamları seven bir türdür. Bu nedenle eğer bulunduğu ortam kuruysa yapraklarına su püskürtebilirsiniz. Ancak bu işlem doğrudan yapraklara su sıkmak yerine, nem seviyesini genel olarak artırmak için yapılmalıdır.
- Gübreleme: Bitkinizi ilkbahar ve yaz aylarında, yani büyüme döneminde, ayda bir kez hafif dozda sıvı gübre ile besleyebilirsiniz. Kış aylarında gübreleme yapmaktan kaçınmalısınız çünkü bu dönemde bitki dinlenmeye çekilir ve besin takviyesine ihtiyaç duymaz.
- Budama ve Temizlik: Süs yoncasının solmuş yaprakları ve çiçekleri düzenli olarak temizlenmelidir. Bu sayede bitki daha sağlıklı görünür ve yeni büyümeyi teşvik etmiş olursunuz. Budama işlemi sırasında steril bir makas kullanarak hastalıkların yayılmasını engelleyebilirsiniz.
- Çoğaltma: Uyku Çiçeği tohumu elde etmek o kadar kolay değildir ve genellikle minik soğancıkları ayırarak kökten ayırma yöntemi kullanılır. “Uyku çiçeği çoğaltma nasıl yapılır?” sorusunun bir değer cevabı da dalların gövde kısmından ayrılarak dikilmesidir.
Popüler Süs Yoncası Türleri
Yukarıda bitkinin özelliklerinden bahsederken de belirttiğimiz gibi Oxalis Triangularis en bilinen Uyku Çiçeği türlerindendir. Bu bitkinin yaprakları mora benzer bir renktedir ve genellikle beyaz ya da pembe çiçekler açar. Oxalis Triangularis 30 cm’e kadar boylanabilen bir süs yoncası türüdür. Siyaha yakın koyu kahverengi veya mor benzeri yaprakları vardır. Çiçekleri beyaz veya pembedir ve yaprakları mor kelebekleri andırır üçgen yapıdadır.
Oxalis Tetraphylla türü ise iri 4 yapraklı yoncalardan oluşur. Fakat bu yoncalar alıştıklarımızdan biraz farklıdır. En fazla 35 cm boyuna kadar çıkabilen bu türün yapraklarının ortasında bir koyuluk vardır. Koyu kahve rengi olarak tanımlanabilecek bu renk gölgeyi ya da lekeyi andırmaktadır.
Oxalis Rosea türü de adından da anlaşılacağı gibi pembe renkli çiçekler açan bir süs yoncası. Bu tür bahçeler için sıklıkla tercih edilir, çünkü gösterişlidir ve alan kaplayıcıdır. 30 cm kadar boylanabilen Oxalis Rosea, parlak yapraklara sahiptir. Yeşil renkli yaprakların çiçekleri ise pembe ve büyüktür. Aynı zamanda bol çiçek veren bu tür yaz ve sonbahar boyunca çiçeklerini koruyabilir.
Oxalis Acetosella da en gösterişli ekşi yonca bitkileri arasında yer alır. Birçok yonca türünün aksine yapraklarından çok çiçekleri dikkat çekmektedir. Diğer popüler yonca türlerine nazaran daha kısadır. Çok yıllık olan ve yaklaşık 5 – 10 cm kadar boylanabilen bu bitkinin beyaz zarif çiçekleri vardır. Eflatun renkli damarların bulunduğu beyaz çiçekler bazen pembe renkli de olabilir.
Oxalis Acetosella ile benzer görünüme sahip uyku çiçeklerinden birisi de Oxalis Adenophylla‘dır. 15 cm boyunda çalılardan oluşan bu çiçek grubunun yaprakları neredeyse bütün yoncalardan farklıdır. Kısa boyu sebebi ile çiçekleri yapraklarından daha büyük durur. Çiçek renkleri pembe, mor veya beyaz olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Oxalis çiçeğinin anlamı nedir?
Oxalis, genellikle iyi şans, bolluk ve mutluluğun simgesi olarak kabul edilmektedir. Özellikle dört yapraklı olanları, şans yoncası olarak bilinir ve uğurlu sayılır.
Süs yoncası evcil hayvanlar için zararlı mıdır?
Evet, Oxalis bitkisi, hem köpekler hem de kediler için toksik olabilir. Bitki, oksalik asit içerdiği için evcil hayvanlar tarafından tüketilmesi durumunda mide rahatsızlığı, kusma ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Süs yoncası çiçek açar mı?
Evet, Oxalis bitkisi küçük ve zarif çiçekler açar. Bu çiçekler genellikle beyaz, pembe veya mor tonlarında olur. Çiçekler, bitkinin ışık aldığı sürece yıl boyunca zaman zaman açabilir.
Uyku çiçeği yaprakları neden sararır?
Uyku çiçeğinin yapraklarının sararması genellikle bitkinin dinlenme dönemine girdiği anlamına gelir. Bu dönemde bitki, yapraklarını dökebilir ve görünüşte ölü gibi görünebilir. Ancak bu, doğal bir süreçtir ve bitki bir süre sonra tekrar büyümeye başlayacaktır.
Süs yoncasını nasıl canlandırabilirim?
Oxalis bitkisi dinlenme dönemine girdikten sonra canlandırmak için bitkiye su vermeyi azaltın ve serin, karanlık bir yerde bir süre dinlendirin. Bitki, birkaç hafta içinde yeniden büyümeye başlayacaktır. Bu süreç, doğal döngüsünün bir parçasıdır.
Süs yoncasını diğer bitkilerle birlikte yetiştirebilir miyim?
Evet, Oxalis bitkisi, birçok bitkiyle uyumlu bir şekilde yetiştirilebilir. Özellikle gölgeyi seven diğer bitkilerle birlikte güzel bir görüntü oluşturabilir.
Uyku çiçeği yaprakları kapandığında ne anlama gelir?
Oxalis yaprakları, akşam saatlerinde veya ışık miktarının azalmasıyla kapanabilir. Bitkinin doğal bir tepkisidir ve genellikle ertesi sabah yeniden açılır.
Süs yoncası iç mekanlarda mı yoksa dış mekanlarda mı daha iyi yetişir?
Süs yoncası hem iç mekanlarda hem de dış mekanlarda yetiştirilebilir. Ancak, doğrudan güneş ışığından korunmalı ve aşırı sıcak veya soğuk koşullardan uzak tutulmalıdır.
Sevdiklerinizi mutlu etmenizi sağlayacak birbirinden güzel çiçekleri Çiçeksepeti’nde bulabilirsiniz. Okumayı seveceğiniz diğer bazı yazılarımız:
Mor renkli süs yoncanın var çok güzel gelişiyor ve hemen hemen sürekli çiçek açıyor ama yaprakların arkası beyaz küfe benzer lekeler oluyor sebebi nedir nasıl bu sorunu çözebilirim